Başkan Arnik ekonomik krizin esnafa yansımasını değerlendirdi

Eskişehir Gastronomi Derneği Başkanı Murat Arnik, işletmelerde hasılat denetiminin 1 Ocak 2025’te yürürlüğe girdiğini hatırlatarak, ekonomik kriz sebebiyle esnafın yaşadığı zorlukları anlattı.

“Maliye denetim görevlileri esnafın kasasına oturmaya başladı”
Eskişehir Gastronomi Derneği Başkanı Murat Arnik, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in yaptığı açıklamayı hatırlatarak, “Biz işletmelerde artık hasılat tespitine gideceğiz. Kasaya oturacağız, sabahtan kapanışa kadar hasılat tespiti yapacağız. Bunu değişik günlerde, değişik aylarda tekrarlayacağız. Beyan bununla uyumlu değilse ‘izaha’ davet edeceğiz” sözlerine yer verdi. Bu kapsamda maliyecilerin, esnafın kasasına oturmaya başladığını vurgulayarak şunları söyledi:

“Yıl 2025 millet uzaya çıkıyor, yapay zeka ile her şey kontrol ediliyor biz küçük esnafın kasasında kayıt kaçak arıyoruz. Gelir İdaresi Başkanlığı, 81 ilin defterdarına yazı göndererek toplu hasılat ve denetim çalışmalarını başlattı. Türkiye’de ilk kez Turgut Özal hükümeti döneminde başlayan yazar kasa kayıt sistemi ve fiş kesme yöntemi ile mükellef denetimlerinde kasaya oturularak yapılan hasılat tespiti, Bülent Ecevit döneminde devam etmiş, son 20 yıldır gelişen teknoloji, kredi kartlarının yaygın kullanılması, giriş ve çıkış faturaların( e-fatura) elektronik sistemde kesilmesi, mali disiplin kontrol mekanizmasının sıkı olması ile zaten teknolojinin gelişen desteğiyle kontrol mekanizmaları elektronik ortamda sürdürülüyordu.”

Esnafı çift dikiş kanunlarla denetleniyoruz
Esgastroder Başkanı Murat Arnik, bu yeni düzenleme olmasa bile Vergi Usul Kanunu’nun 127. maddesi kapsamında mükellefiyetle ilgili maddi olayları, kayıtları ve mevzuları araştırma yetkisinin zaten mevcut olduğunu ifade etti. Ayrıca, bu yetkinin daha geniş bir kapsama sahip olduğunu ve yapılan tespitlerin ardından mükelleflerin 370. madde kapsamında izaha davet edilebildiğini söyledi.

Sahaya inerek esnafın halini yerinde gören maliye denetim görevlilerinin, “Piyasa bu kadar mı kötü?” diyerek esnafa telkinde bulunduğunu aktaran Başkan Murat Arnik, yeme-içme sektöründe işletmelerin kasasına oturan denetim görevlilerinin sabahtan akşama kadar müşterilere baktığını, kasa nakit giriş-çıkışını ve Z raporlarını incelediklerini söyledi. Hatta bazı bölgelerde denetim geçiren esnafın işlerinin çok kötü olduğunu gören denetim görevlilerinin, “Allah yardımcınız olsun, piyasa gerçekten bu kadar mı kötü?” dediklerine şahit olduklarını duyduğunu belirtti.

“12 günlük hasılat tespiti yılın tamamını temsil etmeyebilir”
Esgastroder Başkanı Murat Arnik, yasa kapsamında günlük hasılatın tespiti için bir ayda üç kez olmak üzere bir takvim yılında toplam 12 kez yoklama yapılacağını açıkladı. Bir ay içinde yapılan yoklama günlerinde tespit edilen hasılatların toplamının, yoklama günlerine bölünerek günlük ortalama hasılatın hesaplanacağını, ardından aylık ve yıllık hasılat tahmini yapılacağını belirtti. Ancak 12 günlük hasılat tespitinin yılın tamamını temsil etmeyeceğini vurgulayarak, mevsimsel değişikliklerin, tatil dönemlerinin, Ramazan ayının, hafta içi ve hafta sonu farklarının hasılatı önemli ölçüde etkileyebileceğini ifade etti.
Günümüzde hasılat tahsilat yöntemlerinin çok çeşitlendiğini belirten Arnik, kredi kartları, nakit, banka transferleri, yemek fişleri, mobil ödeme sistemleri ve cari hesaplar gibi farklı ödeme yöntemlerinin bulunduğunu söyledi. Dolayısıyla manuel hasılat sayımının eksiklikler yaratabileceğini ve yapay zeka gibi teknolojilerle daha sağlıklı denetimlerin yapılabileceğini sözlerine ekledi.

“İzaha davet edilen pişmanlıktan yararlanamıyor, 30 günde başvuru şart”
Arnik, yıllık hasılatı ile beyanı arasında yüzde 20’den fazla fark olan esnafın izaha davet edileceğini söyledi. İzaha davet edilen mükelleflerin VUK 371’de yer alan pişmanlık hükümlerinden yararlanamayacağını ve davet yazısını aldıktan sonra 30 gün içinde açıklama yapması gerektiğini söyledi. İzahı yeterli görülmeyen mükellefler, tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde eksik vergi beyanını tamamlamak zorunda kalacak, ödenmeyen her ay için gecikme zammı eklenecek ve ilgili vergi incelemeye alınabilecektir.

“Maliye’nin gücü yalnızca küçük esnafa yetiyor”
Eskişehir Gastronomi Derneği Başkanı Murat Arnik, küçük esnafın büyük ekonomik zorluklarla mücadele ettiğini belirterek, maliyenin denetim gücünün daha çok küçük işletmelere yöneldiğini savundu. Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) verilerine göre sadece Eskişehir’de 2024 yılında yaklaşık 300 lokantacının kepenk kapattığını ifade etti. Esnafın kira, elektrik, doğalgaz ve çalışan maliyetleri gibi artan giderler nedeniyle ayakta kalma mücadelesi verdiğini, ancak oda başkanları ve federasyon yetkililerinin bu konuda sessiz kaldığını söyledi.

“Vergilendirilmiş kazanç kutsaldır, ancak adil vergi sistemi şart”
Esgastroder Başkanı Murat Arnik, Türkiye’de adil bir vergi sisteminin kurulamadığını, az kazanandan az, çok kazanandan çok vergi alınması gerektiğini vurguladı. “Maliye gelirlerinin %52’si KDV ve ÖTV’den sağlanıyor. 100 bin liralık gelirin 45 bin lirası vergi olarak kesiliyor” diyerek, küçük esnafın üzerindeki vergi yükünün ağır olduğunu söyledi.

“Devlet esnafa destek olmalı, ekonomik krizin tüm yükü esnafın omuzlarına yüklenmemeli”
Esgastroder Başkanı Murat Arnik, her geçen gün kötüye giden ekonominin, enflasyonun ve artan maliyetlerin esnafı zor durumda bıraktığını ifade etti. Yükselen maliyetler nedeniyle birçok işletmenin kepenk kapattığını vurgulayarak, “Esnaf, üretim yapıyor, istihdam sağlıyor, vergi ödüyor ama desteklenmiyor” dedi.
Esnafın ekonomik kriz nedeniyle SGK primleri, vergi yükü ve kira maliyetleri altında ezildiğini belirten Arnik, devletin yerel ekonomiyi canlandırmak adına acilen destek paketleri açıklaması gerektiğini söyledi. SGK primlerinin düşürülmesi, vergi yükünün hafifletilmesi ve esnaf kredilerinin daha uygun faiz oranlarıyla yeniden düzenlenmesi gerektiğini kaydetti.

“Esnaf usulsüzlüğe zorlanmamalı, vergi yükü azaltılmalı”
Eskişehir Gastronomi Derneği Başkanı Murat Arnik, esnafın ağır vergi yükü nedeniyle ayakta kalmakta zorlandığını, hatta bazı durumlarda kayıt dışılığa itildiğini belirterek, vergi sisteminin daha adil hale getirilmesi gerektiğini vurguladı. “Vergilendirilmiş kazanç kutsaldır, ancak bu kazanç adil bir vergi sistemi ile korunmalıdır” dedi.

“Esnaf, onurlu bir yurttaş olarak yaşamalı”
Eskişehir Gastronomi Derneği Başkanı Murat Arnik, ekonomik kriz karşısında esnafın ayakta kalması için devletin vergi ve SGK yükünü hafifletmesi gerektiğini belirtti. “Vergi kaçakçılığını önlemek için denetimler elbette yapılmalı, ancak küçük esnafı daha da zor duruma sokan bir sistem yerine daha sürdürülebilir ve adil bir model geliştirilmelidir” dedi. Küçük esnafın yıllardır ekonomik krizin yükünü taşıdığını belirten Eskişehir Gastronomi Derneği Başkanı Murat Arnik, “Esnaf sadece ekonomik kalkınmanın değil, toplumsal dayanışmanın da temel taşıdır. Devlet, esnafı koruyacak önlemleri almalı ve destek paketleriyle küçük işletmeleri rahatlatmalıdır” ifadelerini kullandı.

Eskişehir Gastronomi Derneği Başkanı Murat Arnik, tüm yetkilileri küçük esnafa sahip çıkmaya davet etti ve “Yerel ekonomiyi canlı tutmak için esnafın güçlendirilmesi şarttır. Aksi takdirde, bu süreç birçok işletmenin kapanmasına ve yerel ticaretin büyük darbe almasına neden olacaktır” dedi.

“Kayıt dışılığı önlemenin yolu esnafı teşvik etmektir”
Esgastroder Başkanı Murat Arnik, esnafın kayıt dışılığa zorlanmaması için vergisel teşviklerin artırılması gerektiğini belirterek, “Vergi yükü ağırlaştıkça, esnaf ayakta kalmakta zorlanıyor. Devletin, esnafa nefes aldıracak yeni teşvikler ve kolaylıklar sunması gerekiyor” dedi.
Arnik, bazı Avrupa ülkelerinde küçük esnafa uygulanan vergi muafiyetleri, düşük faizli krediler ve sosyal güvenlik destekleri gibi teşviklerin Türkiye’de de hayata geçirilmesi gerektiğini belirterek, “Esnafı denetleyerek değil, destekleyerek güçlendirebiliriz. Kayıt dışılığı önlemek için cezalar yerine teşvik mekanizmaları kurulmalı” diye konuştu.

“Esnafın yanında olacağız, haklarını savunacağız”
Arnik, Esgastroder olarak her zaman esnafın haklarını savunmaya devam edeceklerini ifade ederek, ilgili kurum ve kuruluşlarla görüşmeler yaparak esnafın yaşadığı mağduriyetleri gündeme getireceklerini söyledi. Arnik, “Esnaf yalnız değildir. Biz, Eskişehir Gastronomi Derneği olarak onların sesi olmaya devam edeceğiz. Devletin yetkili kurumlarına çağrıda bulunarak, küçük esnafın daha fazla mağdur edilmemesi için gerekli düzenlemelerin acilen yapılmasını talep ediyoruz” dedi.

Eskişehir Gastronomi Derneği Başkanı Murat Arnik, tüm esnafın birlik ve beraberlik içinde olması gerektiğini vurgulayarak, “Bu zor günleri ancak birbirimize destek olarak aşabiliriz. Esnafımızın ayakta kalması için hep birlikte mücadele edeceğiz” ifadelerini kullandı.